SmartCare Blog

Rond het thema “de waarde van betrouwbare Big Data” organiseerde CIO Magazine in combinatie met Axians recentelijk een exclusieve rondetafelbijeenkomst. Aanwezige ICT-verantwoordelijken zagen unaniem geweldige kansen in een gedegen verwerking en grondige analyse van Big Data. Iedere sector vanuit haar eigen uitdagingen en dynamiek. Zo staan binnen de gezondheidssector preventie, onderzoek en monitoring centraal als Big Data toepassingen. Ik vertel u graag meer over de belangrijkste bevindingen van deze middag, waar ik tevens de eer had om als gastheer op te treden.

Zorgorganisaties registreren onnoemelijk veel gegevens en die berg aan gegevens is alleen maar nog verder groeiende. ICT-toepassingen maken het mogelijk patiënten continue te monitoren, waarbij de gemeten gegevens opgeslagen kunnen worden. Een ziekenhuis kenmerkt zich door een grote hoeveelheid aan toepassingen, systemen en applicaties die allemaal hun eigen data-opslag hebben. Daarnaast zijn er ook specifieke oplossingen voor diverse specialismen, en er is natuurlijk nog het Elektronisch Patiënten Dossier waar alles bij elkaar moet komen. Een complexe en grote hoeveelheid aan systemen en data, die een afspiegeling zijn van de complexiteit van het ziekenhuis en haar zorgprocessen. De gegevensstructuur is hiermee een afspiegeling van de complexe organisatie.

Een paar maanden geleden hoorde ik een radiobericht dat mijn belangstelling wekte: beter meten en sneller reageren redt levens in de zorg. Althans, dat is hoe ik het Nederlandse onderzoek vertaal dat is uitgevoerd onder leiding van Dr. Arthur R.H. van Zanten, internist-intensivist en medisch manager zorg in Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. Onder zijn leiding hebben onderzoekers een nieuwe behandelmethode ontwikkeld voor het beter en sneller behandelen van een geconstateerde bloedvergiftiging (sepsis). 3,5 jaar na invoering van deze behandelmethode is bij de deelnemende ziekenhuizen (52) de sterfte door sepsis op de intensive care met bijna 17 procent gedaald.

Op 1 januari j.l. is het bevolkingsonderzoek darmkanker van start gegaan. In een periode van vijf jaar zal het worden uitgerold over alle mannen en vrouwen tussen 55 en 75 jaar. De tussenliggende tijd zal worden gebruikt om het proces te finetunen en zorgverleners op te leiden. Dat finetunen gebeurt aan de hand van process mining. Persoonlijk vind ik dat een hele mooie methode om snel inzicht te krijgen in de efficiency en effectiviteit van zorgprocessen.

In de zorgspecial van ICT/Magazine las ik een interessant artikel met als kop: ‘Hersentumorcentrum verandert diagnostiek en behandeling met big data’. De afdeling bioinformatica van het Erasmus MC speelt hierin een cruciale rol. Zij analyseren DNA-profielen en gaan daarin op zoek naar patronen en afwijkingen daarin. Die afwijkingen kunnen duiden op een ontstaansoorzaak van ziekten. Op die manier hebben ze onder meer ontdekt hoe een hersentumor ontstaat. Dit is de eerste stap in het ontwikkelen van gerichte medicatie. Ofwel: een behandeling op maat voor iedere patiënt. Geen chemo’s meer die niet aanslaan, maar op voorhand al met een vrij grote zekerheid voorspellen wat het behandelresultaat gaat zijn. Dit zou een enorme impact hebben op de kwaliteit van de zorg.

In de zomer van 2012 adviseerde de commissie Klink het al eens, en eind maart van dit jaar adviseerden ook drie onderzoekers van de Erasmus Universiteit Rotterdam in hun rapport Evaluatie Zorgstelsel: reken zorg af op basis van resultaat (ofwel zorgkwaliteit) en niet op basis van verrichte handelingen. Want als artsen (mede) worden beloond of gekort voor de gezondheidswinst die ze al of niet bij patiënten weten te boeken in plaats van puur op basis van de aantallen gegeven behandelingen, dan stimuleer je hen te doen waarvoor ze zijn opgeleid: afwegen wat het beste is voor de gezondheid van hun patiënt. Daartoe is een systeem nodig om kwaliteit van de geleverde zorg te meten.

Het Radboud UMC was in 2013 het meest social savvy ziekenhuis van Nederland, op de voet gevolgd door het Máxima Medisch Centrum en UMC Utrecht. Dit blijkt uit jaarlijks onderzoek van de marketingwebsite Frankwatching.com naar gebruik van social media in ziekenhuizen. Facebook, Twitter en LinkedIn zijn inmiddels populaire communicatiekanalen. Maar wat is social savvy als tegelijkertijd blijkt dat ziekenhuizen deze media nog vooral gebruiken om te zenden?

Zorgverleners hebben in de loop der jaren veel data gegenereerd. Onbewust zijn we dagelijks bezig de dataopslag steeds verder uit te breiden, mede door de continue uitwisseling van patiënt- en zorginformatie, scans, röntgenfoto’s en elektronische patiëntendossiers. Het merendeel van deze data is nog ongestructureerd. De opeenstapeling hiervan zorgt ervoor dat de zorgaanbieders grote hoeveelheden data moeten managen wat uiteindelijk Big Data wordt.

'Big data' heeft zeker zijn introductie gedaan in zorginstellingen en ziekenhuizen. De grens tussen het gebruik van gestructureerde data en ongestructureerde data is steeds vager geworden. In potentie is deze data een ware goudmijn voor de organisatie en deze data wordt steeds vaker en intensiever gebruikt.

Business Intelligence (BI) in de zorg staat op de drempel van een aantal belangrijke veranderingen. Veranderingen die leiden tot duidelijk merkbare verbeteringen in de zorg voor degene die er –bewust of onbewust- gebruik van maken. Daar waar BI tot voor kort ‘verzandde’ in onpersoonlijke, aspecifieke en retrospectieve overzichten; zien we, mede door de voortschrijdende ‘app-ification*’ , BI daadwerkelijk haar belofte inlossen van actie- en toekomstgerichtheid.